Açıklama
İslâm Medeniyeti, Kur’ân-ı Kerim üzerine inşa edilmiş varlık, bilgi ve değer anlayışını ifade etmekte olup, Kur’ân-ı Kerim’in anlaşılması yönündeki çabalar, bunun birinci basamağını teşkil etmektedir. Kur’ân-ı Kerim’i anlama çabalarının literal görünümleri ise tefsir eserleridir. Arap dili ile indirilmiş olması nedeniyle Kur’ân-ı Kerim’in tefsirinde ön plana çıkan hususlardan birisi, müfessirin bu dile vukûfiyetidir. Zira yüce kitabımız fesahat ve belâgatta zirveyi temsil eder. Dolayısıyla dil, müfessir için diğer bütün anlama ve yorumlama yöntem ve ilkelerinin öncesinde yer alan ilk ve en önemli adımlardan biridir. Başka bir deyişle bir tefsirin kıymetini artıran hususlardan birisi de müfessirin Arap diline hakimiyetidir. Bu yönüyle her bir tefsirin Arap dili açısından tahlili önem arz etmektedir. Yazıldığı dönem ve muhtevası itibariyle diğer tefsirlere kaynak olması bakımından Taberî tefsiri ise, daha hassasiyetle ele alınması, bir çok yönüyle tetkik edilmesi gereken bir referans eser niteliğindedir.
Bu yaklaşımla oluşturduğumuz çalışmamız, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Taberî’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Yine bu bölümde, Taberî’nin dile dair açıklamalarının daha sağlam bir zemine oturtulabilmesi için eserini telif ettiği döneme kadarki süreçte Arap nahvinin gelişimi kısaca özetlenmiştir. Taberî Tefsiride Dil ismini taşıyan birinci bölümde Taberî’nin dil ile ilgili açıklamalarındaki metodu, dile dair kaynakları, dil ekolleri karşısındaki tutumu, tefsirde kullandığı dil ıstılahları, Taberî’nin Kur’ân tasavvurunun dille ilgili açıklama ve tercihlerine etkisi, Taberî’nin dil tercihlerindeki temel kriterleri incelenmiştir. İkinci bölümde Taberî’nin sarf ilmine dair verdiği bilgiler, fiiller ve isimler ana başlıkları altında ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Taberî’nin nahiv ilmi ile ilgili verdiği bazı bilgiler gözden geçirilmiş, onun bu ilmin verilerinden faydalanma biçimi irdelenmeye çalışılmıştır. Bu bölümde son olarak Kur’ân-ı Kerim’de i‘râb müşkili olduğu iddia edilen bazı âyetlere dair Taberî’nin açıklamaları tahlil edilmiştir. Muhammet Sacit KURT MUSTAFA KARTAL mustafa kartal
