Suudü’l-Mevlevi_{Hayatı, Eserleri ve Dîvânı (Zâdegân)}

1882-1948 yılları arasında İstanbul’da yaşamış hattât ve şâir bir zât olan Suûdü’l-Mevlevî’nin hayatını, eserlerini, edebî kişiliğini ve Dîvân’ını inceleyen bu kitap, kısa bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Suûdü’l-Mevlevî’nin hayatı ve edebî kişiliği ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Suûdü’l-Mevlevî’nin Dîvân’ı (Zâdegân) incelenmiş ve transkripsiyonlu metin kitabımıza eklenmiştir.

Sûdü’l-Mevlevî, Osmanlı’nın son dönemine, Cumhuriyet’in ise ilk yıllarına şahit olmuş bir şâirdir. Edebî kişiliğinin oluşmasında babasının, Tâhirü’l-Mevlevî’nin ve İstanbul’un ilim ve kültür ortamının katkıları olmuştur. Dönemin ünlü hattâtlarından dersler alarak kendisini hat sanatında yetiştirmiştir. Osmanlı döneminde yirmi yıl encümen kâtipliği yapan Suûdü’l-Mevlevî, medreselerde yazı muallimliğinde de bulunmuştur. Osmanlı Devleti’nin yıkılıp Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması sürecinde Tâhirü’l-Mevlevî’nin çıkardığı Mahfil mecmuasının Bâbıâlî’deki yazıhanesinin bir köşesinde hattâtlıkla geçimini sağlamıştır. Şapka kanunu ve diğer inkılaplar aleyhine İstanbul’dan Ankara’ya gönderilen imzasız mektupların kendisine ait olduğu iddia edilerek, İstiklal Mahkemesi’nce yargılanmış ve 10 sene hapse mahkûm olmuştur. Ankara ve İstanbul’da iki yıl hapis yattıktan sonra hukukunun iadesine karar verilerek 1927’de tahliye edilmiştir.

Cumhuriyet döneminde Millet Kütüphanesi ve Merkez Efendi Camii’nde görev yapan Suûdü’l-Mevlevî, “Encümen-i Şuara” adı altında bir araya gelen şâirler topluluğunu takip etmiştir. Bu topluluğun kuvvetli şâirlerinden Yenişehirli Avnî’yi örnek almıştır. Suûdü’l-Mevlevî’nin bütün şiirlerini toplayan tek eseri Zâdegân’dır. Şiirlerinin tamamına yakınında “Suûd” mahlasını kullanmıştır. Pek çok gazel ve kaside yazmıştır. Zâdegân’da 806 adet manzume vardır. Bu manzumelerden 389 adedi gazeldir. Mevlânâ ve Mesnevî sevgisi Zâdegân’da ayrı bir yer tutmaktadır.