İmam Eş‘arî’nin Hadis Anlayışı

Hadislerin anlaşılması ve ifade ettikleri epistemolojik değer hadis problemlerinin başında gelen hususlardandır. Eş‘arî’nin İslam düşünce tarihinde önemli bir yer tutmuş olması onun fikirlerini önemli hale getirmektedir. Ayrıca kitaplarında yoğun bir şekilde hadis kullanması dikkatleri çekmektedir. Kelâmcı olmakla birlikte hadisler hakkındaki yorumları ve onları itikâdî konularda delil olarak kullanması hadisleri anlama ve epistemolojik değerlerini belirleme açısından önem arz etmektedir. Eserlerinin çoğunun günümüze ulaşmaması, bazen birbiriyle çelişen ifadeler kullanması ve ona farklı görüşler isnat edilmesi çalışmanın zorlukları arasında zikredilebilir. Konu büyük ölçüde Eş‘arî’nin kitapları çerçevesinde ele alınmıştır. Onun kendi eserlerinde zikrettiği görüşler asıl olarak kabul edilmiş ancak gereken yerlerde başkaları tarafından ona atfedilen görüşlere de temas edilmiştir. Kullandığı hadislerin tahrîci, lüzumlu yerlerde de sıhhat değerlendirmeleri yapılmıştır. Hadisle ilgili ıstılahlara verdiği anlamlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Eş‘arî, düşüncelerini temellendirirken mütevâtir hadislerin yanında haber-i vâhidleri de delil olarak kullanmıştır. Bunları bazen âyetlerle birlikte zikrederken bazen de sadece hadislerle istişhadda bulunmuştur.